Zakupy przez internet stały się integralną częścią naszego życia. Aż 75 proc. Polaków kupuje online co najmniej raz w miesiącu[1] i nie ma się czemu dziwić. Jako klienci sklepów internetowych mamy dostęp do niezwykle szerokiego asortymentu produktów i usług z dowolnego miejsca na świecie, bez konieczności odwiedzania sklepów stacjonarnych.
Polacy coraz chętniej robią zakupy on-line. W Polsce to już niemal 80% z 30 milionów użytkowników Internetu. Doceniają szeroką ofertę i możliwość porównywania produktów, ale szczególną uwagę zwracają na bezpieczne płatności, ceny i wygodne opcje dostawy, które oferują sklepy internetowe.
Zaletą e-zakupów są także konkurencyjne ceny, liczne promocje i możliwość łatwego porównywania produktów. Jednak może zdarzyć się sytuacja, że trafimy na nieuczciwego sprzedającego, który wyśle nam produkt inny niż ten, który kupiliśmy, podrobiony lub nie wyśle go wcale. Co możemy zrobić, gdy podczas zakupów online spotkamy sprzedawcę, który będzie próbował nas oszukać?
Konsumenci powinni czuć się bezpiecznie, niezależnie od tego, gdzie i od kogo kupują. Trzeba jednak pamiętać, że nie wszyscy sprzedający spotkani w internecie mają dobre intencje. Jeśli kupujący nie będą znać swoich praw i obowiązków, mogą wpaść w pułapkę nieuczciwych sprzedawców.
Podstawowe prawa konsumentów
Zasady relacji na linii konsument-sprzedający regulują w szczególności przepisy Ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta. Mają one na celu umożliwienie konsumentom świadomego podejmowania decyzji zakupowych nie tylko online, ale i stacjonarnie. Oto 4 podstawowe prawa, które należy wskazać:
1. Prawo do odstąpienia od umowy zawieranej na odległość (np. przez internet, ale też telefonicznie lub na tzw. pokazach).
2. Prawo do ochrony przed niedozwolonymi klauzulami (tzw. klauzulami abuzywnymi).
3. Prawo do ochrony przed niewłaściwą jakością produktu lub usługi (zgodność towaru z umową, dobrowolna gwarancja).
4. Prawo do otrzymania szczegółowych informacji o kupowanym produkcie.
Wśród niezliczonych ofert online zdarzają się niestety i takie, które okazują się nieuczciwe. Poszkodowani w takiej sytuacji powinni wiedzieć, że mogą szukać pomocy i zgłosić się m.in. do rzecznika konsumentów czy wejść na centrumkonsumenckie.pl, gdzie otrzymają instrukcję dotyczącą dalszych możliwych kroków. Jednak, aby nie stać się przysłowionym „mądrym Polakiem po szkodzie”, powinniśmy znać swoje prawa. To pozwoli uniknąć pułapek zastawianych przez nieuczciwych sprzedawców i cieszyć się z udanych zakupów.
Czy jestem konsumentem?
Zgodnie z definicją przewidzianą w polskich przepisach: „Konsument to osoba fizyczna dokonująca z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.”[2]
Należy pamiętać, że ustawa o prawach konsumenta – jak sama nazwa wskazuje – dotyczy jedynie konsumentów, którymi stajemy się pod warunkiem, że dokonując zakupu, spełnimy odpowiednie kryteria. Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą jedynie w niektórych aspektach korzystają z uprawnień analogicznych do tych przysługujących konsumentom. Warto również zauważyć, że niektóre przepisy dotyczące praw konsumenta różnią się w zależności od tego czy kupujemy stacjonarnie, czy online.
Kiedy zatem stajemy się konsumentami?
Aby odpowiedzieć sobie na to pytanie, poznajmy panią Anię i przyjrzyjmy się dwóm sytuacjom z jej życia:
1. Pani Ania kupiła córce na urodziny laptopa na Amazon.pl. Córka pani Ani zaczyna właśnie studia i dzięki takiemu prezentowi będzie mogła wygodnie robić notatki na wykładach.
2. Pani Ania kupiła również aparat fotograficzny. Jest profesjonalną fotografką i właśnie rozwija swoją firmę. Aparat kupiła na jednym z portali z ogłoszeniami, gdzie znalazła ofertę używanego sprzętu. Oferta pochodziła od prywatnej osoby, której znudziło się jej hobby.
W pierwszej sytuacji pani Ania była konsumentką. Spełniła bowiem wszystkie potrzebne wymagania, czyli:
- dokonywała transakcji jako osoba fizyczna – nie kupowała produktu jako firma,
- zakupiony przez panią Anię laptop nie był związany bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową (kupiła go córce),
- zakupu dokonała w sklepie internetowym od prowadzącego tam działalność handlową przedsiębiorcy – a nie od osoby fizycznej.
W drugim przypadku pani Ania nie może nazwać się konsumentką, ponieważ:
- zakupiony aparat był związany bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą, a zakup miał charakter zawodowy,
- zakupu dokonała od osoby fizycznej – konsumentem jest się tylko w sytuacji, gdy kupujemy od przedsiębiorcy (w tym osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą).
Bezpieczne zakupy
Niezależnie od tego, gdzie kupują klienci - w sklepach stacjonarnych czy online, mają prawo czuć się bezpiecznie i muszą być pewni tego, co otrzymają - W Amazon dbamy o sprawy konsumentów: dzielimy się sposobami na udane zakupy i podejmujemy liczne działania przeciwko nieuczciwym podmiotom. W tym celu nieustannie inwestujemy w zasoby, technologie, narzędzia i ludzi, a także prowadzimy ścisłą weryfikację sprzedawców i ich produktów. Edukujemy, aby kupujący wiedzieli, jak zadbać o swoje prawa, a wszystko w myśl zasady, że klient jest zawsze na pierwszym miejscu – dodaje Katarzyna Ciechanowska-Ciosk z Amazon.pl.
Poznaj swoje prawa! Wejdź na stronę kampanii edukacyjnej sPRAWA dla konsumenta na Aboutamazon.pl i dowiedz się, jak kupować bezpiecznie u sprawdzonych sprzedawców. Kampania realizowana przez Amazon w partnerstwie z Federacją Konsumentów, Stowarzyszeniem Aquila, Stowarzyszeniem Euro-Concret, Forum Konsumentów i pod patronatem medialnym Fakt i Radia Zet.
[1] Gemius, Raport „E-commerce w Polsce 2023”
[2] https://prawakonsumenta.uokik.gov.pl/pytania-i-odpowiedzi/zagadnienia-ogolne/
